Lees de bijzonderheden over de folklore van Tenerife.

 Hier schrijven we over tradities en gewoonten, de feestdagen of fiestas, de musea en theaters, over architectuur en lokale wijnen.

Maar zeker ook over de lokale drachten en gewoonten. De romerias en de dorpse feesten. Ontdek de folklore van Tenerife.

deteiding.nl


23. In de folklore van Tenerife neemt de Kerststal of Belén een aparte plaats in.

Als het tegen de kerstdagen aanloopt  zijn  er overal op Tenerife Belénes te zien. Natuurlijk ziet u direct dat dit over kerstalletjes gaat maar               Een Belén, in het Nederlands betekent Belén Bethlehem, is een weergave van de geboorte van Christus. Deze voorstelling is een diepgewortelde kersttraditie geworden, in landen met een christelijke traditie zoals Spanje is. Een Belén bestaat uit een structuur, meestal gemaakt van hout, met figuren van personages tijdens de geboorte van Christus. Het doel van een Belén is om de geboorte van Jezus te herdenken.

De vele Belénes in Orotava.

De traditie van de Belén of kerststal in Orotava dateert uit de tijd van de eerste Spanjaarden op Tenerife die in Kerstperiode kleine kerststalletjes begonnen te bouwen. Ze zijn daarmee één van de oudste nog actieve kerststalbouwers in Spanje. De eerste kerststallen werden gebouwd op grote houten tafels en versierd met dennentakken en mos. De traditie van de kerststallen is in de loop der jaren in ere gehouden en tegenwoordig vind je in La Orotava tientallen kerststallen van klein tot heel groot voor het gemeentehuis. Deze zijn handgemaakt met materialen zoals hout, klei, mos, stenen etc. De kerststallen zijn versierd met figuren en taferelen die verband houden met de geboorte van Jezus, waaronder uiteraard de Maagd Maria, Sint-Jozef, de Wijzen uit het oosten, het Kindje Jezus, de os en de ezel, en de engelen.. Deze figuren zijn meestal gemaakt van hout en ook van klei. De vele kerststallen van La Orotava bieden u een authentieke kerstervaring die u niet zo snel elders zult tegenkomen.

De video toont de kerstal in La Orotava met figuren op ware grootte.


22. Tambor Tenerife.

Die is een trommel die vergelijkbaar is met de tambor gomero, maar groter is en geen snaren heeft. Deze trommel wordt bijna overal op het eiland bespeeld. Het is een handgemaakt instrument waarvan de belangrijkste materialen hout en baifo ofwel geitenvel zijn.

De trommel heeft een lange traditie die z´n oorsprong vindt in de trommels die deel uitmaakten van de muziekgroepen die de militaire troepen begeleidden tijdens de verovering van de de eilanden. De trommels op de verschillende delen van de archipel zijn niet helemaal gelijk. Niet alleen verschillen ze in grootte maar de kenmerkende metalen veren of snaren die de trommels van El Hierro en La Gomers hebben ontbreken op de trommels van Tenerife. De grotere trommels die bij de muziekuitvoeringen worden gebruikt zijn allemaal afgeleid van deze basisvorm.


21. Op Tenerife worden sigaren nog steeds met de hand gemaakt.

La Patrona is een familiebedrijf dat zich toelegt op de ambachtelijke productie van sigaren.

U zult deze sigaren uit de voortreffelijke traditie van Tenerife niet zo snel in een tabakswinkel vinden maar wel op de de evenementen voor ambachtelijke handwerkslieden die de "productos artesanales" voor u maken.
De tabak voor de sigaren van La Patrona komt uit Brazilië, de Dominicaanse Republiek en van het buureiland La Palma.

Zoals overigens veel Canarische sigaren omdat de tabaksproductie op de Canarische Eilanden onvoldoende is om aan de vraag te voldoen. Het omblad is conecticut en sumatra.

De smaak van de geproefde sigaar is zacht met een heel licht kruidige toets en een verre scherpe nasmaak, heel typerend voor Canarische sigaren. Voor alle liefhebbers van sigaren is het de moeite waard om eens van de sigaren van La Patrona te genieten.  Klik op deze link.


20. De Manta Esperancera.

Deze traditionele cape op Tenerife is een vast symbool geworden van de folkloristische klederdracht op Tenerife.
Muziek- en zanggroepen als de Sabandeños en The Gofiones dragen de cape of manta bij vrijwel elk optreden.

Het kleed heeft zijn naam te danken aan La Esperanza omdat dit de plaats en het gebied is waar de manta het meest gebruikt werd omwille van de lagere temperaturen en de hogere luchtvochtigheid in de bossen. De mantel heeft mogelijk een oudere geschiedenis omdat het in zijn vorm veel lijkt op de Tamarco , een kledingstuk dat door de Guanches werd gedragen.

Een Manta esperancera is gemaakt van een dikke wollen stof, die in het modden van een zijde gerimpeld wordt om met een lint rond de hals te passen. De kleur is vrijwel altijd beige en er zijn meestal een paar (donkerblauwe) rijen strepen iets boven de onderkant.

Manta Esperancera tenerife

De manta is in het dagelijkse gebruik zeker niet verdwenen. Als u in de velden en bossen van Tenerife wandelt kunt u nog steeds bewoners in deze dracht tegenkomen.


19. Ploeg optillen of levantamiento de arado.

Dit is een sport waarbij de deelnemers een ploeg in vertikele stand moeten opheffen en daarna weer langzaam moeten laten zakken. Deze vorm van folklore bestaat nog steeds.

Het is een traditionele Canarische sport die werd beoefend om de kracht en het uihoudingsvermogen van de deelnemers te meten. De oefening bestaat het uit het heffen van een ploeg tot een verticale stand, het vastgrijpen aan het ploegblad en het dan langzaam horizontaal laten zakken en het vervolgens 360 ° draaien totdat het op de grond blijft staan.
Het moeilijkste deel is het laten zakken omdat het nodig is om val af te remmen wat een grote onbalans geeeft. De afmeting over de lengte ligt tussen 4,25 en 4,75 meter en het gewicht is ongeveer 70 kg. en met alle accessoires kan het 100 kg bereiken. Deze sport is niet erg wijdverbreid, maar maakt soms  deel uit van de festiviteiten van sommige steden waar ook de trekwedstrijden met ossen te zien zijn, Het is vooral op Gran Canaria bekend maar wordt ook beoefend op Tenerife en meer recent op Fuerteventura en Lanzarote.


18. Wonen in een pajar of pajal.

Niet beslist tot de folklore van Tenerife behorend maar wel een onderdeel van de culturele geschiedenis van Tenerife zijn de kleine huisjes die hier pajar of pajal heten. Het zijn de woningen van de minst bedeelden in vroegere tijden en werden bewoond door boeren en handwerkers. 

Het waren woningen met een min of meer rechthoekig grondplan en een constructie die bestond uit lage muurtjes van steen en klei of leem met daarop een houten frame dat het dak of "tapamen" van stro ondersteunt. Dat dak werd op een soortgelijke manier als het ons bekende rieten dak gemaakt met het als verschil dat een pan op de nok ontbreekt. Men bond het stro op die plek eenvoudig samen. Bij de meest eenvoudige pajares ontbrak de muur vrijwel volledig en bestonden alle muren slechts uit stro.

Er zijn in de landelijke gebieden van Tenerife nog honderden van deze huisjes overgebleven die nu gebruikt worden als veestal, werkplaatjes en opslagruimtes. Soms zijn ze door de vervallen staat waarin ze verkeren moeilijk te herkennen. Des te meer omdat het dak vaak vervangen is door golfplaten.


17.  Wat doet de dromedaris (of kameel) op Tenerfe.

Oficieel heet de kameel op de Canarische eilanden "Camello Canario " en is een dromedaris, maar behoudt de naam ‘kameel’ omdat die naam traditioneel door de eilandbewoners wordt gebruikt. Er leven naar schatting zo'n 1.200 dieren op de eilanden.

De eerste ‘Camelus dromedarius’ werd rond 1405 vanuit Afrika naar de Canarische Eilanden overgebracht en was essentieel voor de Europese kolonisatie van de eilanden.

De dieren werden gebruikt om mensen en goederen te vervoeren en hadden ook een belangrijke rol in de landbouw.

Ze pasten zich goed aan de lokale omstandigheden aan en breidden zich uit over de hele archipel, met name in het zuiden van Gran Canaria en op heel Tenerife maar werden ook gebruikt op Fuerteventura en Lanzarote. 

De (inmiddels) inheemse dromedarissen van het eiland is het enige ras van Camelus dromedarius en heeft, in vergelijking met andere rassen van dromedarissen, een relatief sterke constitutie, is middelgroot en goed geproportioneerd. Het is een gedrongen beest met een goed ontwikkelde borst en een gespierde bouw.

Tegenwoordig wordt de Canarische dromedaris over het algemeen alleen nog gebruikt bij de romeria´s en in de toeristenindustrie. Ze worden ook gebruikt als vervoermiddel voor excursies naar de nationale parken en natuurreservaten van de eilanden, waaronder het Timanfaya National Park op Lanzarote.


16. Fiestas de San Sebastian in La Caleta en Adeje.

Dit feest of festival heeft een lange historie. Al in de vroege Spaanse geschiedenis van Tenerife voorafgaand aan de verovering was hier al een kleine plek voor aanbidding die gewijd was aan San Sebastian.

 Aan dit gebied worden veel wonderen toegeschreven. Nog steeds komen er bezoekers van heel Tenerife naar deze plek in de hoop op een snelle genezing van hun kwalen of om een ​​gunst te vragen.

In de huidge tijd is er een tweede betekenis ontaan waarbij er meer nadruk ligt op het gezamelijk samenleven in harmonie tussen de inwoners van de regio.

De grote dag van San Sebastián begint 's morgens vroeg met de heilige mis, waarna het te vereren beeld vanuit de kerk naar de zee gebracht wordt, voorafgegaan door een gevolg van ruiters. Op de rug van hun paarden tonen de ruiters hun vermogen om de paarden in de zee te laten lopen, een speciale show die verder niet op Tenerife voorkomt. Ze tonen daarmee hun toewijding aan Sint-Sebastiaan. Er bestaan geen duidelijke bronnen die de oorsprong van het baden met een paard verklaren.

Naast deze paardenshow is er een romeria met ossen, koeien, geiten, schapen, kamelen en honden. Dit eindigt op de Plaza de San Sebastián, waar de pastoor alle dieren in een lange optocht zegent en daarmee het feest besluit.


15. Ga eens eten in een Guachinche.

Een guachinche is oorspronkelijk een terras of een gebouwtje dicht bij de wijnstokken waarbij dat terras of gebouw door wijnboeren werd gebruikt om hun eigen wijn te verkopen.

Ze zijn op Tenerife ontstaan in de tijd dat Engelse handelaren nog de hele oogst van een wijnmaker opkochten. Die Engelsen werden uitgenodigd in de wijnkelders en kregen daarnaast allerlij hapjes aangeboden. In de loop van de economische crisis in Spanje aan het einde van de vorige en het begin van deze eeuw, nam het areaal voor wijn toe en begonnen wijnmakers te stoppen met het verkopen van hun wijn via tussenpersonen.

 

De traditie om klanten iets te eten aan te bieden, bleef bestaan. De ingrediënten waren meestal van eigen teelt, er waren nauwelijks kosten voor de eetzaal en er hoeft geen BTW (IGIC) te worden betaald over de producten van boerderijen op de Canarische Eilanden. Dat alles maakte een bezoek aan een Guachinche goedkoop.

Guachinche tenerife

In de loop der jaren zijn de Guachinches uitgegroeid tot kleine restaurants die een eenvoudige en typische Tenerife-keuken serveren terwijl ze de ter plaatse geproduceerde wijn verkopen. Daarnaast is de sfeer op het terras of op de binnenplaats van een guachinche niet te vergelijken met die van een restaurant of bar. Inmidels maken de guachinches een vast onderdeel uit van de folklore van Tenerife.


14. Bailes de Magos.

Baile betekent dans en Mago betekent boer en daarmee is de betekenis van deze feestelijke maaltijden met muziek en dans  meteen voor iedereen duidelijk.

De bewoners van Tenerife kleden zich op die feesten in hun typische traditionele kostuums van het platteland en genieten van muziek en gerechten in de open lucht.

De Bailes de Magos horen dan ook bij lokale festiviteiten van de meeste dorpen Tenerife. Vaak zijn er folkloristische dans- en muziekgroepen bij die hun muziek ten gehore brengen terwijl "boeren" daaromheen praten en lachen terwijl ze ondertussen de meegebrachte etenswaren verorberen.

Dat zijn lang niet altijd de bekende traditionele etenswaren, met grote regelmaat neemt men eenvoudige fastfood maaltijden mee. Vak wel in een traditionele mand.

Doorgaans wordt er een afzetting gemaakt met één of meer ingangen waar men gratis naar binnen kan maar alleen met traditionele kleding.

Vanaf begin mei tot eind september, en dus ook gedruende de hele zomer, vinden er bailes de magos plaats in diverse plaatsen op Tenerife.  In de voorgaande jaren had het Casa de los balcones een agenda met alle feesten. Voor 2021 is die er nog niet maar om een idee te geven is de link naar 2020: https://casa-balcones.com/guia-romerias-tenerife-2020/

Als weet waar ze zijn neem dan gerust een kijkje maar binnen komen kan niet als je geen klederdracht draagt. Zelfs met slechts afwijkend schoeisel kom je niet binnen.


13.  Fiesta de la Cruz in Los Realejos.

Het Fiesta de la Cruz of het feest van het kruis is het belangrijkste evenement op de feestkalender van Los Realejos. Het vind zijn oorsprong in de herdenking van de vondst van het ware Heilige Kruis van in Jeruzalem  tijdens het bewind van keizer Constantijn ca.(280-337). Elk jaar op 3 mei wordt dit feest op Tenerife in elke plaats gevierd waar het woord Kruis in voorkomt.

Het festival werd al gevierd door bisschop Don Diego de Muros, nadat de veroverings campagne van het eiland Tenerife in 1496 was beëindigd.

Het feest heeft een enorme vlucht genomen, wat te zien is aan de talloze kruizen op de wegen, kapellen en privéwoningen. De vroegere vreugdevuren hebben inmiddels plaatsgemaakt voor het grote vuurwerk in de nacht van 3 mei. Terwijl een processie passeert, strijden de Calle del Medio en de calle del Sol met elkaar om de beste decoratie, hun kapellen en de omvang aard van hun spectaculaire vuurwerk.

Door dit enorme, 3 uur durende vuurwerk dat tot ver in de omtrek te zien zijn de makers inmiddels zo gespecialiseerd dat Los Realejos het belangrijkste pyrotechnische centrum van de Canarische archipel is geworden..


12. Feesten ter ere van La Virgen del Carmen.

Dit feest wordt gevierd ter ere van Onze Lieve Vrouw de Maagd van Carmen. Zij is de patroonheilige van de zeelieden en de vissers,. Het feest wordt medio juli gevierd in verschillende kustplaatsen waaronder Santa Cruz, Adeje, Punta del Hidalgo maar met name in Puerto de la Cruz, waar duizenden mensen in de versierde straten bijeenkomen om de tocht van de maagd onder veel en luidruchtig applaus tot de haven te begeleiden. 

Eenmaal bij de vissers haven aangekomen is te zien hoe vissers de Maagd op hun schouders van de kade naar een boot te zien dragen om zo de processie in het water voort te zetten. Tijdens  dit deel van het feest springen honderden mensen in het water om dit deel te begeleiden. Na de inscheping gaat de vaart langs de kust van de gemeente om vervolgens, weer aan land in processie door de straten van Puerto de la Cruz laat in de avond te eindigen in de kerk van Nuestra Señora de la Peña de Francia waar vandaan zij ook vertrokken is.

 Als afsluiting wordt er een groot vuurwerk gegeven dat tot in de verre omtrek te zien is. Het beeld van de Virgen del Carmen is overigens ook eeuwigdurende burgemeester Puerto de la Cruz, en daarom zijn tijdens het  feest ook de versierselen van die functie te zien op haar beeld.


11. Het (korte) verhaal van de Romeria´s.

Oorsponkelijk was de uitvoering van de Romeria een pelgrimstocht. Het woord "Romeria" stamt af van het Griekse woord "romero", wat zoiets betekent als "de reiziger naar Rome". Het is een katholiek festival dat een soort religieuze reis beschrijft alhoewel het niet altijd een bedevaart hoeft te zijn. In het geval van Tenerife gaat de Romeria over een religieuze viering ter ere van een bepaalde heilige die de stad of het dorp zou hebben geholpen bij  de oogst en hem daarom eert met de romeria. Kortom, een Romeria hier op Tenerife is een traditioneel en religieus oogstfeest.

Elke traditionele stad of dorp op Tenerife organiseert jaarlijks zijn eigen Romeria waarmee het de heilige eert die voor een goede oogst heeft gezorgd. De Romeria in Tegueste vindt plaats ter ere van San Marcos, Los Realejos eert St. Isidro Labrador met zijn festiviteiten, de Romeria in Garachico geeft San Roque erkenning en La Laguna organiseert de Romeria ter ere van St. Benedict. Dit zijn slechts een paar voorbeelden, de lijst met Romeria's hier op Tenerife is vrij lang.


10. Lucha Canaria.

Lucha Canaria, ook wel bekend als Canarisch worstelen, is een traditionele wedstrijdsport op de Canarische Eilanden.
De wedstrijden vinden plaats op een "terrero". Dit is een rond gebied met zand waarin twee cirkels met een diameter van 15 en 17 meter zijn aangegeven. 

Het gevecht begint met een groet en een fluitsignaal van de scheidsrechter.  De twee luchadores gaan dan met de ​​schouder tegen elkaar staan en pakken elkaars opgerolde broekspijpen vast. Door het inzetten van het eigen gewicht, slimme aanvals technieken en onverwachte handgrepen probeert men de tegenstander te vloeren. Schoppen of slaan mag niet. Als een deelnemer de grond met een ander lichaamsdeel dan zijn voeten heeft hij een ronde verloren. De luchador die twee rondes heeft gewonnen is de winnaar van de wedstrijd. Volgens de traditie helpt de winnaar bij het opstaan en begeleid hij de verliezer naar zijn plek.

De Federación de Lucha Canaria, die sinds 1943 bestaat organiseert de wedstrijden en stimuleert vrouwen om de sport ook te gaan beoefenen. De federatie zorgt ook voor promotie van de sport op scholen. Een gebouw waarin de gevechten plaatsvinden heet een Campo de Lucha. Daar zijn er zo´n 20 van op Tenerife.


9. De Bandurria, onmisbaar in de folklore van Tenerife.

Een Bandurria is een mandoline-achtig snaarinstrument dat vaak in de cultuur van Tenerife te beluisteren is. 4000 jaar geleden bestond zoiets al met de Soemerische naam pan-tur. In het Latijn werd de naam pandura. In de middeleeuwen had het 3 snaren, in de renaissance 4 en in de barak 5 dubbele snaren. Het werd later de Spaanse tegenhanger van de mandoline met 6 dubbele darmsnaren uit Milaan. De klankkast is alleen wat anders, de bandurria heeft geen bolle rug zoals de mandoline maar de platte rug van een gitaar. In de 19e eeuw kreeg het instrument er een zesde paar snaren bij en werden de metalen snaren gebruikelijk.
De gitaarbouwer José Ramiréz bracht als laatste nog wat kleine veranderingen in de vorm aan en zo kennen we het instrument nu nog steeds in de folklore en de cultuur op Tenerife en de Canarische eilanden.


8. Arrastre de ganado ofwel vee slepen.

De folklore van het slepen van vee wordt overal in de archipel beoefend. De beoefening van deze sport vindt plaats op veebeurzen en volksfeesten, waar de boer het "Basto" vee tentoonstelt waaraan hij zoveel zorg en geld heeft besteed voor hun fokkerij en instandhouding. Voor het rund, lees hieronder verder.

 

De letterlijke vertaling van deze krachtoefening is vee slepen. Het gaat echter om het slepen van een ballast door het vee. . Meerdere teams, per categorie (1e, 2e en 3e), slepen verschillende zandzakken op een frame, "Corsa" genoemd met een vooraf bepaald gewicht, afhankelijk van de categorie. Het terrein waarop het slepen wordt beoefend, is rechthoekig, ongeveer 50 meter lang en 15 meter breed, de grenzen zijn aangegeven met lijnen. De sleeptest wordt tegen de klok uitgevoerd, met een maximale sleeptijd van 4 minuten. De teams onder leiding van hun vertegenwoordiger moeten een ronde maken met de corsa vol zandzakken. Het team dat, volgens de regels, de route het snelst maakt wint. Deze competities worden over het hele eiland gehouden. De winnende teams van de verschillende competities strijden aan het einde van het seizeon nog met elkaar in een finale. De controle van de test wordt uitgevoerd door drie juryleden, een op het veld, een andere op de tafel en een die het gewicht van de weerstand controleert.

Door deze aktiviteit te blijven organiseren wordt de folklore en ook de traditie van het slepen van gewichten door de straten van Tenerife en de Canarische steden in stand gehouden.


8-2. Het runderras van Tenerife, de vaca basta canaria.

Deze runderen hebben een gewicht vanaf 600 kilo en hebben  een lichtbruine vacht met een neiging tot grijs- of roomwit. De oorsprong van deze Canarische runderen moet gezocht worden bij het Galicische blonde ras en het Asturische ras, die na de Castiliaanse verovering naar de eilanden werden gebracht. Dit type koe wordt op de eilanden zeer gewaardeerd om zijn kracht, maar ze geven niet veel melk. Jarenlang gebruikte de Canarische boer het om zijn velden te ploegen en zijn karren te trekken. Momenteel verleent de regering van de Canarische Eilanden subsidies aan boeren voor het fokken, onderhouden en behouden van het ras. Na enkele eeuwen mengen kan het worden beschouwd als een inheems ras. 


7. De gebruiken bij oud en nieuw in Spanje en op Tenerife.

De meesten van u zullen de gewoonte om op 0.00 uur 12 druiven, op elke klokslag 1, te eten wel kennen. De naam voor dat gebruik is "Las doce uvas de suerte" ofwel de 12 druiven van geluk. Die druiven eet je dan met een glas champagne in de hand en op de twaalfde slag proost je dan tezamen met de anderen om om elkaar Feliz Año Nuevo (gelukkig nieuwjaar) te wensen. Het enige hinderlijke daarbij is dat het helemaal niet zo eenvoudig is om binnen die 12 klok slagen 12 druiven te eten.  Dat is geen probleem, je proost toch op de twaalfde slag ook al heb je slechts de helft van de druiven op.

De tweede gewoonte is dat één helft van de bevolking rode lingerie draagt. Het dragen van rode onderkleding zal er voor zorgen dat het nieuwe jaar romantiek en geluk brengt. U begrijpt dat dit dus zeker geen nutteloze gewoonte is.

Een derde oud en nieuw gweoonte in  Spanje en op Tenerife is, dat ze geld in hun schoenen doen. De Spanjaarden denken dat ze door geld in hun schoenen te doen de kans groter is om een fortuin te winnen. Elke Spanjaard hoopt in december een deel van "El Gordo" (de nationale loterij en in Spanje) te winnen. En elk jaar lukt dat inderdaad een aantal Spanjaarden,

Als u van reizen houdt kunt u de vierde traditie volgen en met oud en nieuw rondlopen met een koffer. Deze gewoonte zorgt ervoor dat als je daar mee rond loopt  de kans groter is om in het nieuwe jaar op reis te gaan.

Als vijfde traditie staan op Tenerife "truchas de navidad" ofwel kerstforellen, een aardappel gerecht met "batata dulce", zoete aardappelen en een zoetgemaakte amandelvulling. Hoe zoeter, hoe beter. Een recept vind u HIER. Ook op Tenerife vergeet men de poedersuiker niet.

 Spanjaarden doen niet mee met de Nederlandse gewoonte om zichzelf wat goede voornemens te beloven. Maar niets staat u in de weg om dat toch te doen.


6. De Isa of Jota, canarische zang en muziek van Tenerife - 1.

De Isa of Jota is een van de meest vrolijke en feestelijke liederen van de Canarische Eilanden, het lied dat de geest het meest prikkeld. Op Tenerife gebruit men meestal het woord isa.

De isa en de jota zijn ritmisch en melodisch afgeleid van het Spaanse begrip jota (losse dans). Het wordt gekenmerkt door een intens en regelmatig ritme, snel en vrolijk. Het wordt gespeeld met gitaar, luit, bandurria en timple. De Laatste 2 zijn kleine gitaren.

De isa is, zeker op Tenerife, vrij uniform om het ritme van de gezongen partij en de instrumentale partij niet te veranderen. Een verschil tussen de isa en de jota is dat de Isa altijd wat rustiger zal zijn dan de jota.

Tussen de verschillende delen van Tenerife maar nog meer tussen de eilanden zijn er ook verschillen in de uitvoering en kenners herkennen het eiland direct. Je zou kunnen zeggen dat er voor elk eiland een eigen isa of jota is. Maar men zegt dat de uitvoering van Fuerteventura het prototype van de Canarische Eilanden is.

Er nog een andere uitvoering, de "isa de salón", een type dat kenmerkt wordt als verfijnder, meer gecultiveerd.

 

Ook op Tenerife hoort bij de isa of jota een type dans. Die dans wordt wat later beschreven.


5. De belén, de kerststal op Tenerife.

Het woord dat  men in Spanje gebruikt, belén, is tevens de spaanje naam voor de plaats Bethlehem. Vertaald zou een belén dus een Betlehem heten naar de geboorteplaats van Jezus.  De beléns op de Canarische eilanden onderscheiden zich vaak van kerstallen op andere delen van de wereld door het gebruik van lokale cultuurelementen in de stal.

Vele beléns zijnh met een fijn gevoel voor detail uitgewerkt. Een rondgang rond de kerstdagen over het eiland kunt u talloze beléns bewonderen in verschillende groottes en uitvoeringen. De meest omvangrijke staat in Orotava waar de figuren levensgroot zijn en waar de  belén het hele voorplein van het stadhuis beslaat. Daarnaast staan er in Orotava no zo´n  20 andere beléns in privé huizen, kerken en bedrijven.

In andere dorpen en plaatsen kunt u op centrale plekken vaak grote beléns vinden die door de gemeente geplaatst worden en vrij toegankelijk zijn als ze binnen opgesteld zijn. Mocht u in zo´n plaats zijn kunt u, net zoals in Orotava, ook bij vele kerkelijke gebouwen, particulieren en bedrijven bijzondere beléns bekijken. Ook in die privé huizen laat men u die graag zien als ze duidelijk "ten toon gesteld" zijn.

Natuurlijk zijn kerststallen niet uniek voor de eilanden. Maar de hoeveelheid publieke stalletjes zijn dat wel. Zo zegt men hier.


4. De geroosterde kastanjes.

Vanaf half november kunt u op veel plaatsen op Tenerife de "castañeros" aantreffen, kleine stalletjes waar u wat kastanjes kunt kopen. Bij vrijwel elk feest in de winter zijn ze ook te zien. De geroosterde "castañas" hebben in de tijd dat het donkerder wordt  iets van een ritueel. De eerste kou, de geur van het roosteren die plotseling over straat komt, een hoorntje met kastanjes in een oude krant kopen en  de hitte die je voelt als je ze probeert te pellen terwijl ze zwart afgeven op je vingers.

In Puerto de la Cruz is het feest van San Andrés één van de meest oorspronkelijke feesten om de kastanjes in eeen orginele omgeving mee te maken.i Bekend als het Feest van de “Cacharro en de castañas" vindt het op 29 november plaats. Door het bijna oorverdovende geluid van de “cacharros”, alleen is het al de moeite waard. De cacharros" zijn de potten en pannen die de  inwoners aan elkaar binden en ze daarna over de grond slepen in een rondgang die door het centrum van Puerto gaat en eindigt op het Plaza del Charco.  Daar aangekomen wacht een enorme proeverij van gepofte kastanjes. Maar er zijn niet alleen maar kastanjes. Producten als de “gofio amasado” (gebak van meel van geroosterde granen), aardappelen en een goed glas wijn van het eiland zijn eveneens royaal verkrijgbaar.

    U kunt de geroosterde castañas natuurlijk ook thuis maken. Even laten weken in warm water, met een mesje 2 millimeter in de vorm van een kruis insnijden en dan in een pan met gaten op het vuur zetten. In elk stadium kunt u wat zout toevoegen als u dat wilt. (In een pan zonder gaten kan het ook).


    3. Salto del pastor.

    Salto del pastor wordt vertaalt naar de herder sprong in het nederlands.

    Het is de sprong, de handeling van het bewegen door het terrein met behulp van een kegelvormige houten stok dat is afgewerkt met een metalen deel dat op de grond rust.

    Het is de traditie van de herders van de Canarische Eilanden, veroorzaakt door de steilheid van bepaalde terreinen.

    Het houten deel afgeknotte kegel vorm van ongeveer 3 cm in diameter aan de bovenste punt en 4,2 cm aan de onderkant waar het metalen deel naar toe gaat, een punt van ongeveer 20 cm dat in de grond wordt geprikt. Dit verschil helpt de handdruk en het remmen.

    De set hout en de metalen punt verandert van naam en lengte afhankelijk van op welk eiland je bent.

    Hier op Tenerife heet hij, “lanza o astia” met een lengte van 2,5 tot 3 meter.

    De bijzondere orografie van de Canarische Eilanden heeft er toe geleid dat de bewoners van het platteland op zoek moesten naar middelen en technieken om zich te verplaatsen en obstakels te overwinnen, soms grote ravijnen en kliffen.

    Met deze behoefte ontstond de sprong van de herder die door middel van een lange houten stok waarop een metalen punt is geplaatst de hellingen overwint.

    Hoewel er geen duidelijke verwijzingen zijn naar de oorspronkelijke geschiedenis zijn er historische verwijzingen naar het gebruik ervan ten tijde van de Guanches ten tijde van de Castiliaanse en later de verovering.

    Nu is het gebruik van de stok, naast tentoonstellingen met klim- en passerende muren, behendigheid bij het afdalen van kliffen, precisie en stijl bij sprongen, is om excursies uit te voeren op plaatsen die niet gemakkelijk toegankelijk zijn met andere middelen.

    vanaf 1994 worden de eerste spring-verenigingen opgericht, jurrias of collectieven genoemd.

    Er zijn drie basispijlers: onderzoek, onderwijs en respect voor de traditie.

    In 1997 worden de eerste stappen gezet om de federation Canaria te vormen, die eindigde in mei 2001.

    In 2008 worden 324 leden geteld.


    2. Het feest ter ere van de Maagd van Candelaria, de patrones van de Canarische Eilanden.

    Maagd van Candelaria feest

    De Maagd van Candelaria is de patrones van de Canarische Eilanden. Het feest ter ere van haar wordt in de zomer, op 15 augustus, gevierd in de kustplaats Candelaria.

     

    Het feest is tot een nationaal evenement verklaard en heeft naast een algemeen karakter een sterk godsdienstige inslag.

    De wortels van dit feest zijn verbonden met vijf eeuwen van geloof, aanbidding en respectvolle liefde voor de Maagd.

    Op die dag komen een groot aantal pelgrims, lopend vanuit alle uithoeken van het eiland, hulde brengen aan hun beschermvrouw. Veel van hen brengen de nacht door op de wegen die naar de stad leiden.

    Op 14 augustus in de namiddag vindt het traditionele bloemenoffer plaats en de prossesie ter ere van de Maagd. Dit feest heeft een sterk traditioneel karakter. Verschillende folkloristische groepen nemen hier aan deel. Dit jaar is dat de wereldberoemde, Canarische zanggroep Los Sabandeños.

    De ceremonie vindt volgens traditie plaats op de Plaza de la Basilica, de plaats waar de Maagd verscheen aan de Guanches.

     

    Via www.candelaria.es vindt u alle informatie en het programma van de festiviteiten.

    Waar: Candelaria.

    Wanneer: 14 en 15 augustus.


    1. Alfombras: bloem- en zand tapijten in La Orotava.

    Op 18 juni 2020 was in La Orotava de viering van Corpus La Orotava, een festival van nationaal belang en in de volksmond beter bekend als “el dia del Alfombras”.


    Anders dan in voorgaande jaren is in de kerk van Nuestra Señora de la Concepción in La Orotava een klein bloementapijt gemaakt.
    Het is jammer dat dit tapijt niet de pracht had van het traditionele jaarlijkse tapijt dat elk jaar op de Plaza del Ayuntamiento wordt gemaakt; door de pandemie van het Covid 19 virus was dit niet mogelijk. Om de traditie, die halverwege de 19e eeuw begon, toch te kunnen voortzetten is nu besloten om het bloementapijt in kleinere vorm te maken. Ook dit jaar werd het tapijt gemaakt van de bloemen en het zand van de Teide; het was 20 m2 groot en lag op het kerkterrein. 


    De oorsprong van deze traditie dateert uit de jaren 1844-1847; het was dit jaar voor het eerst
    dat er geen tapijten op straat werden gemaakt. Twee keer eerder werd het grote festival opgeschort, in 1891, toen er een pandemie van de pokken heerste en de andere keer was in 1897 wegens werkzaamheden in de kerk van  Nuestra Señora de la Concepción.
    De oorsprong van de tapijten gaat zoals vermeld terug tot het midden van de 19e eeuw, toen twee vrouwen, Leonor del Castillo y Bethencourt en Maria Teresa Monteverde y  Bethencourt, besloten om een bloementapijt voor hun huis te maken om de processie van
    het overlijden van het Heilige Corpus Christi te vieren.


    Een monument met de schets van dit tapijt staat voor het huis in La Orotava.
    In de periode dat de tapijten er liggen, wordt in de vroege ochtenduren de Plaza del Ayuntamiento een pelgrimsoord. Iedereen wil het buitengewone “Alfombra” zien, dat exclusief wordt gemaakt met zand van het Teide National Park en dat de 900 m2 van het plein beslaat en wat een fantastisch en betoverend kunstwerk is. Het is zo groot, dat het sinds 2007 in het Guinness Book of Records staat, omdat het het grootste natuurlijke zandtapijt ter wereld is.

    Klik op de foto´s voor een vergroting.


    Pagina: folklore van Tenerife

    deteiding.nl