Hoe groot is de kans op een vulkaanuitbarsting op Tenerife?
Welke vulkaanuitbarstingen zijn er op Tenerife geweest en hoe groot is de kans op een nieuwe vulkaanuitbarsting op Tenerife?
deteiding.nl
Tijdens een aantal telefonische en persoonlijke gesprekken met Nederlandstalige bewoners op Tenerife is er naar aanleiding van de uitbarsting van de Cumbre Vieja op La Palma over de risico´s van een dergelijke uitbarsting op Tenerife gesproken. Niet dat er grote ongerustheid heerst maar het bestaan van de mogelijkheid erop wordt wel degelijk in ogenschouw genomen.
De spectaculaire beelden van de uitbarsting op La Palma, het menselijk leed, de evacuaties en de grote schade aan huizen en bezittingen is terecht een bron van enige zorg bij een aantal bewoners.
Tijd voor een overzicht van de eerdere gebeurtenissen met vulkaanuitbarstingen op Tenerife.
In welke jaren waren er vulkaanuitbarstingen op Tenerife?
Op 18 november 1909 vond de laatste uitbarsting plaats van de vulkaan Chinyero in de buurt van Santiago del Teide. Die uitbarsting duurede 10 dagen, maar ondanks het enorme geweld van de uitbarsting werd er weinig schade aangericht.
De laatste uitbarsting daarvoor was halverwege het jaar 1798; In de Cañadas barste de Pico Viejo een paar maanden achter elkaar stromen lava, stenen en as uit. Er was toen weinig schade omdat de uitbarsting plaats vond in vrijwel onbewoond gebied. De indruk die het maakte op de plaatselijke bevolking deed ook toen voor erger vrezen.
In 1706 was er een uitbarsting van Montaña Arenas Negras. Die duurde duurde 40 dagen en de lavastromen verwoesten de stad Garachico, destijds de belangrijkste havenstad van Tenerife. Het huidige Garachico is op de lava gebouwd. Een stukje van de oorspronkelijke haven is nog te zien naast het plein Plaza Juan González de la Torre.
Het beste nieuwjaars vuurwerk in de geschiedenis was in Guimar te zien oudejaarsavond van 1704. Tot februari 1705 waren er een aantal uitbarstingen waardoor de vulkanen Siete Fuentes, Fasnia en Arafo ontstonden.
Vanaf een schip nam Columbus in 1492 een "grote brand in de Orotava-vallei". er is niet goed gedocumenteerd op welke plek die vulkaanuitbarsting was maar men gaat er nu vanuit dat het om de Montaña Reventada ging.
De vroegst bekende uitbarsting was in 1430 en de kennis daarover komt van de Guanches. De vulkaan werd toen actief in het gebied van de Orotava vallei alhoewel de plek niet precies gelokaliseerd is. Men neemt aan dat het drie monden waren van de de Frailes vulkaan, de Gañanías vulkaan en de Arenas of Horca vulkaan.
In lijn vonden de laatst bekende uitbarstingen op Tenerife dus plaats in de jaren 1430 - 1492 - 1704 - 1705 - 1706 - 1798 - 1909.
De uitbarstingen 1492, 1704, 1705, 1798 en 1909 laten een patroon zien van een vulkaanuitbarsting zo rond de 100 jaar. Daardoor is onder de lokale bevolking de mythe ontstaan dat er ongeveer elke 100 jaar ergens op Tenerife een vulkaan uitbarsting kan zijn. Statistisch is de reeks echter te kort om er enige waarde aan te hechten en bovendien ontbreekt er een uitbarsting rond 1600.
De lavastromen van alle uitbarstingen zijn goed gedocumenteerd en op het kaartje rechts is de omvang van de lava stromen in relatie tot de oppervlakte van Tenerife goed te zien. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Maar toch, zonder vulkaan uitbarstingen zouden de Canarische eilanden helemaal niet bestaan. Elke stap die u op Tenerife zet is een stap op de resten van een vulkaan uitbarsting. Het zwarte zand op de stranden zijn niets anders dan overblijfselen van de uitgestoten materie.
De Canarische eilanden vormen nu één archipel maar zo is het niet begonnen, Miljoenen jaren geleden was er nog maar één eiland uit de zee gerezen door vulkanische activiteit. Het eiland Fuerteventura ontstond langzaam maar zeker door de talloze uitbarstingen op die plek in de Oceaan. Daarna ontstond Lanzarote en vervolgens Gran Canaria. Pas zo´n 11 miljoen jaar geleden ontstond Tenerife, eerst alleen het Anaga gebergte, iets later nog twee eilanden en die drie eilanden werden 12 miljoen jaar geleden samengevoegd door de uitbarstingen van de enorme stratovulkaan die we nu de Teide noemen.
Nog wat later kwam La Gomera uit de zee omhoog en pas ongeveer 2 miljoen jaar geleden ontstonden La Palma en het nieuwste eiland El Hierro.
Op de het kaartje links is te zien hoe de eilanden door de jaren heen zijn ontstaan. Er is een duidelijke verschuiving in de ontstaans geschiedenis van oost naar west.
Er zijn geen uitbarstingen bekend van de oostelijke eilanden Lanzarote, Fuerteventura en Gran Canaria terwijl de laatste grote uitbarstingen de meest westelijke eilanden betrof. El Hierro en La Palma.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
En dan de vraag aan de kop, hoe groot is de kans op een vulkaanuitbarsting op Tenerife?
Het antwoord is dat die kans heel klein is.. Tenerife ligt duidelijk niet meer in het meest actieve gebied van de archipel en het aantal uitbarstingen is klein geweest in de afgelopen 700 jaar. Bovendien ging het in alle gevallen om "kleine" uitbarstingen die met uitzondering van Garachico weinig schade aanrichten en waarbij de lava slechts een relatief kleine oppervlakte bedekte. De huidige actieve vulkanen op de wereld barsten ook in een aanzienlijk hogere frequentie uit. Sommige vulkanen zoals de Yasur op het eiland Vanuatu kunnen meerdere malen per uur uitbarsten. Andere vulkanen meerdere malen per jaar. Maar dat zijn "actieve" vulkanen. Die kennen we op Tenerife niet meer.
Dat wil echter niet zeggen dat er niets kan gebeuren.
In 2022 heeft een onderzoek middels een nieuwe seismische tomografiestudie↗ naar de microseismiciteit in aarde onder Tenerife laten zien dat er mogelijk kleine magmatische reservoirs aanwezig op ongeveer vijf kilometer diepte. Er werd een relatief klein “heet hart” van magma onder het eiland getoond op ongeveer 10 kilometer diepte in de buurt de El Teide vulkaan. Het hete hart zit dus ergens in de buurt van de overgang tussen de aardkorst en de aardmantel. Om een indruk te geven, de oceanische aardkorst heeft een dikte van rond de 8-10 km. Het Vulkanologisch Instituut van de Canarische Eilanden, Involcan↗ heeft aangegeven dat de waarschijnlijkheid van een eruptie daardoor bij één van de vulkanen op Tenerife niet erg groot is.
Het silhouet van Tenerife is helemaal opgebouwd uit vulkanen. Zonder de uitbarstingen die 10 tot 15 miljoen jaar geleden begonnen was het eiland nooit ontstaan. De huidige contouren en vormen dankt Tenerife voor een groot deel aan de laatste vulkaanuitbarstingen, zo´n half miljoen jaar geleden.
Lijst van vulkanen op Tenerife.
Een aantal gebieden en bergen zijn nog steeds goed tot het vroegere vulkanisme te herleiden. De meest opvallende staan hieronder in een lijst:
De enorme stratovulkaan El Teide
De hoogtes van GuajaraCaldera of Las CañadasHet Anaga massiefHet Teno massief
De bergen van Las Arenas
De bergrug Pedro Gil
De Teno bergrug
De vulkaan Travejo
De vulkaan Arafo
De vulkaan Güímar
De vulkaan Chahorra
De vulkaan Chinyero
De vulkaan Fasnia
De vulkaan bij Los Cristianos
Deze lijst geeft de grote formaties weer. Er zijn echter talloze kleine vulkanen die meestal verborgen onder de bomen zijn. 7 mooie kleine vulkaankegels kunt u zien met een blik op de Cañadas in zuidelijk richting iets voor bij El Portillo, Routecode 7CWM+3R.
pagina: vulkanen Tenerife
deteiding.nl